Lieven Bauwens ... en Napoleon.

Ze waren even oud, alle twee geboren in 1769 en werden nagenoeg even oud, Napoleon stierf in 1821, Lieven Bauwens in 1822.
Ze kenden elkaar goed.
Beide waren ze gewiekste geldwolven; ze profiteerden van de Franse Revolutie en gingen samen ten onder in 1814.

1814
Zegt dat jaar u iets? : Ondertekening van het Verdrag van Gent (einde van de oorlog tussen het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten) in de vroegere residentie (Meerhem) van Lieven Bauwens, failliet dat jaar omdat hij geen laarzen en katoenen broeken aan de Sansculotten meer kon verkopen.



Gent, de jaren 1794 e.v. onder de Franse overheersing…

Lieven was de oudste telg uit een welstellende Gentse familie van leerlooiers (huidevetters) en wijnhandelaars.

Vader Bauwens stuurt hem als tiener naar Engeland op stage voor drie jaar, Erasmus avant la lettre, om het leerlooien daar te bestuderen.

Engeland is gestart met de eerste industriële revolutie en Lieven, intelligente en leergierige jongeman, kijkt zich de ogen uit op de nieuwe technieken, niet alleen van het leerlooien, maar ziet in Manchester hoe voor het eerst met machines katoen wordt gesponnen.
Hij beseft ook tijdens latere reizen dat met werken geen grof geld te verdienen is maar wel met commercie. Hij mengt zich in de handel van Indisch katoen, koffie, suiker…

Technologie, ook al in die tijd, is intellectuele eigendom.
Het zal Lieven worst wezen: hij kan clandestien, met grof geld, onderdelen van de "Mule Jenny" (zie bijlage), spinmolen uitgevonden door Samuel Crompton, naar Frankrijk smokkelen tussen zijn koloniale waren.
Hij kan ook gespecialiseerde arbeiders overtuigen om die machines te monteren en in productie te krijgen in fabrieken die hij (met zijn halfbroer François) opricht in Parijs (Passy) en in Gent, respectievelijk in 1799 en in 1800).

Engeland krijgt lucht van de industriële spionage en Lieven Bauwens wordt ter dood veroordeeld, zijn schepen worden zelfs achtervolgd door de Royal Navy.

In Frankrijk zijn de gebroeders Bauwens natuurlijk de helden: de know-how van aartsvijand Engeland binnengesmokkeld wordt beloond: zij krijgen bestellingen voor La Grande Armée, laarzen en de gekende spannende katoenen broeken worden en masse geproduceerd. Bovendien krijgen ze portvrijdom voor al de waren die ze in- en uitvoeren.

Napoleon, gevlucht uit Egypte waar hij het restant van zijn leger, onder wie Kléber, heeft laten uitmoorden, is nu de grote man in Frankrijk.
Waar geld is, is le petit caporal ook: hij maakt kennis met Lieven Bauwens en bij zijn bezoek aan Gent als Eerste Consul (5 juni 1800) maakt hij Lieven Bauwens burgemeester.
Geen jaar houdt hij het in die functie uit: hij treedt af op 28 april 1801, volgens sommige biografen omdat hij zich liever toelegde op zijn fabrieken.
De werkelijkheid is anders
In Gent, net zoals op het platteland (Boerenkrijg) is er ook felle ondergrondse weerstand tegen de Franse bezetter. Tegenkanting zowel van het stadsbestuur als van de bevolking tegen deze collaborateur dwong hem daartoe.

De zaken echter floreren: de kloosters zijn verlaten door de Franse Revolutie en daar komen de spinnerijen (Abdij van Drongen, het Kartuizer
klooster te Meerhem, Fratersplein te Gent). Parijs specialiseerde zich in de bouw van de "Mule Jenny's". Tot 2000 machines werden er jaarlijks gemaakt.

Scrupules kent Bauwens niet: de Engelse textielarbeiders die hij wist te paaien om naar het vasteland te komen - en aan wie hij zorgvuldig verzweeg dat ze nooit meer naar hun land konden terugkeren - heeft hij gedumpt van zodra ze hier mensen opgeleid hadden.
De werkomstandigheden van zijn werkvolk, kinderarbeid incluis, waren ronduit verschrikkelijk. Ook liet hij in het Rasphuis, gevangenis in de gelijknamige straat, eikenschors raspen als kleurstof voor het katoen.
Die gevangenen, meestal bedelaars, konden het doen met water en brood.
Toen Bauwens dat ook al niet betaalde vloog de ex-burgemeester als "werkgever" daar ook aan de deur.

Napoleon, keizer inmiddels, bleef hem echter steunen. In 1805 werd hij benoemd als lid van de Algemene Raad du Département de l'Escaut.
In 1809 kreeg hij het Kruis van la Légion d'Honneur en werd hij Ere Luitenant-Kolonel van la Garde Impériale te Paard.

Maar in 1811 begint de blokkade van het continent door de Royal Navy de business fel te hinderen.
In 1814 is het mooie liedje uit: Deblacle van la Grande Armée, verslagen door Koning Winter en Tsaar Alexander.
Napoleon laat opnieuw zijn leger in de steek. Hij vlucht via Polen, waar hij nog even binnenwipt bij Maria Walewska, moet nog wat schermutselingen organiseren rond Parijs en treedt dan af in Fontainebleau.

Gedaan met leveringen van laarzen en broeken.
Bauwens had veel geïnvesteerd in gebouwen en machines maar had geen thesaurie en ging failliet. Hij probeerde nog vlas te spinnen met zijn Mule Jenny's maar dat mislukte. Ook ging hij nog slijmen met Willem van Oranje maar vanzelfsprekend kreeg hij als collaborateur met de gehate Napoleon de buitenwals. Erger nog: hij moest vluchten uit Gent uit vrees voor represailles tegen zijn persoon. Hij sleet de rest van zijn dagen in Parijs.
De vroegere vrienden van Bauwens lieten hem natuurlijk vallen als een baksteen.

Gent was echter op de kaart gezet als het Manchester van het Continent.

Na het Congres van Wenen werden wij Nederlanders. Willem van Oranje, die als enige Republikein ( Republiek der Zeven Nederlandse Provinciën) meegevochten had in Waterloo, deelde in de koek. Hij voelde zich echter wat onwennig tussen al die gekroonde hoofden en riep zichzelf uit tot "Koning" der Nederlanden en werd onze nieuwe vorst.
Nieuwe generaties textielbaronnen doken op. Katoen kwam uit de Nederlandse kolonies uiteraard maar ook uit de nieuwe Zuidelijke Amerikaanse staten, geplukt door negerslaven.
De oudere Gentenaars kennen nog wel de fabrieken zoals de "LouTex" genaamd naar Louisiana en Texas of nog de Galveston, een haven in Texas aan de golf van Mexico.

Tijdens het verblijf van de oorlogvoerende delegaties uit Groot -Brittanië en de Verenigde Staten in 1814 om de Treaty of Ghent te onderteken was het dat ook geen wonder dat de Gentse High Life uit de textielwereld de U.S. diplomaten overal uitnodigden en de Britten links lieten liggen.

Later, veel later, in 1849 kregen Orangistische Logebroeders, die ondertussen Belg geworden waren, wroeging en dachten ze er aan Lieven Bauwens een standbeeld te geven, dat er maar in 1885 kwam.