Monday, October 8, 2012

VERAPAZ-brug - een nieuwe brug aan het Handelsdok


Gent krijgt een nieuwe brug aan het Handelsdok.

Waar is dat?

Aan Dok Noord.  Als je langs het Rabot de “Plezante Veste”, de Blaisantvest, neemt met links het glazen Paleis van Justitie en altijd rechtdoor kart kom je er. Rechtsaf gaat het langs de oude ACEC gebouwen naar de Dampoort. Rechtdoor liefst niet of ge zit ge in ’t water: daar komt de Handelsdokbrug.  Aan de overkant is de Afrikalaan.

Waarom?

Het is het ontbrekend stuk van de Kleine Stadsring; het zal de Dampoort ontlasten en de verbinding maken met  de toekomstige nieuwe wijken aan de oude dokken. De brug werd al sinds de jaren negentig aangevraagd maar de onteigeningen vielen nogal lastig.  Nu is de kogel door de kerk: Minister van Ruimtelijke Ordening Muyters gaf toelating op 26 september ; de brug moet klaar zijn tegen 2017.
De brug heeft al een naam de VERAPAZ-brug.
Verapaz is een provincie in het Midden Amerikaanse Guatemala.
Guatemala, de mislukte poging van Leopold I om er de eerste Belgische Kolonie van te maken.  Veel Gentse armoezaaiers trokken er heen in 1843; het werd een ramp…
----------------------------------------------------------------------------

1523 - 1697
Pedro de Alvarado, Spaanse Conquistador begint zijn strooptocht in het gebied van de Tolteken, de elite onder de Azteken en botst op felle weerstand van dat cultuurvolk in de voorlopers van het Andes-gebergte. In 1550 moeten de partijen vrede sluiten, een “echte” vrede, in het Spaans “Vera Paz”.  Spanje doet  natuurlijk verder met zijn genocide: in 1697 verdwijnt  de laatste Maya-staat. Midden Amerika wordt de ”Kapiteinsgeneraliteit Guatemala” onderdeel van het Nieuwe Spanje.


1697 – 1821:

Alle Centraal Amerikaanse landen  vechten voor hun onafhankelijkheid. Mexico gaf het voorbeeld.

Eerst proberen die landen de ‘Verenigde Staten van Centraal Amerika’ te vormen maar dat lukte niet, zoals in Europa nu : ze delen zich via burgeroorlogen in  zeven Republieken : Belize, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua en Panama.

In feite is het wel één verenigde staat,  “United Fruit” ¨de z.g. bananen republieken, onder controle van de U.S.A..  “België is ook een bananenrepubliek”, zei Professor Vlerick anno 1962, “met dat groot verschil: wij hebben geen bananen”.


1830
België zoekt een Koning; ze vragen Louis d’Orleans, maar papa Louis-Philippe, Roi des Français, vindt die job te gevaarlijk want men wil hier een republiek.
Leopold van Saksen Coburg, is werkloos: hij was kandidaat voor de Griekse Troon maar werd gebuisd.

Met piston van uit Engeland (de moeder van Queen Victoria was een prinses van Saksen-Coburg –Saalfeld) kreeg hij de job. Via Calais werd hij De Panne binnen gesmokkeld, kreeg een boterham te Veurne en besteeg onze troon (1831). 
De nieuwe Staat had geen geld maar wel kapitalisten die hun jonge koning overtuigden een “Compagnie Belge de Colonisation” te stichten. Pogingen in Abessinië en West-Afrika mislukten.


1841
De “Compagnie”  in het Nederlands de “Belgische Maatschappij voor Volksplanting” beslist om een grondgebied in Guatemala te koloniseren; aan de lokale edielen maken ze wijs dat de “colons” een grote haven gaan aanleggen . De Maatschappij, waarvan Leopold een stilzwijgend lid is, “koopt” het gebied “Baja Verapaz” het lager gelegen deel van die provincie en neemt een optie op de kustplaats Santo Tomas.

In de Gentse Haven creveert men van armoede: Nederland heeft het Kanaal Gent-Terneuzen afgeblokt.  De invoer van katoen is onmogelijk en de eens zo bloeiende textiel industrie is stilgevallen.  Er dreigt opstand. De Staat maakt propaganda en in1842 vertrekken de eerste vrijwilligers naar Guatemala waaronder één ingenieur, één geestelijke, enkele militairen en de rest boeren, ex-textielarbeiders.
Met een binnenschip  varen ze via Antwerpen hun noodlot tegemoet.

Van de meer dan 700 opvarenden stierven er tweehonderd op zee. Men telde bij aankomst nog 542  sukkelaars waarvan binnen het jaar er 182 omkwamen door malaria.  Het avontuur eindigde in 1849.  De Belgische belangen werden officieel opgezegd in 1854.

Leopold I maakte er zich van af door te zeggen “Les Belges ne sont pas des émigrants.”


Met de cynische spot die de Gentenaars van de Muide kenmerkt zongen ze een paar jaar later:
Wie goat ’t er mee naor Verapa
Doar moette ga nie weeerke
Eten en dreinke op eu gemak
Sloape gelaak ien veerke

Tuesday, October 2, 2012

Universiteiten : een beetje geschiedenis.



Het Academiejaar is begonnen.  De stoet hooggeleerde professoren,  de “Togati” schreden plechtig door de straten van Leuven naar de Sint Janskathedraal en gingen ter communie.  In ons land krijgt ge die Ouwel nog gratis. In Duitsland moet je 10 % van je inkomen hiervoor afgeven. Of we de sacramenten voor niets krijgen is nog maar de vraag want in België betalen we, via onze belastingen, pastoors, imams, rabbijnen, dominees… 

Leuven is niet de oudste universiteit in Europa, verre van: de oudste is Bologna (1088)  gevolgd door Oxford (1167)  Salerno (1173) Cambridge  (1209)  Salamanca (1218)  Sorbonne (1257)  Montpellier (1289)  en Coimbra (1290). De kennisuitwisseling tussen al die instellingen was uitstekend, mede door de gemeenschapstaal, de Lingua Franca van die tijd: het Latijn.
Leuven is wel de oudste universiteit in onze Lage Landen, gesticht in 1425 onder Hertog Jan van Brabant.   De eerste faculteiten waren Rechten en Geneeskunde. Andries van Wesel  (Vesalius)  werd er gevormd, verhuisde met zijn diploma naar Parijs omdat zijn vader Valet de Chambre werd aan het Hof en hijzelf  lijfarts van François  I°.  Hij verkaste  later naar Spanje bij Keizer Karel en Philips II omdat die beter betaalden.   

Vesalius gooide zijn boekenwijsheid van Galenus en Hippocrates beetje bij beetje overboord, begon praktijkoefeningen in de anatomie tot hij een autopsie mocht doen op een Spaanse edelman en constateerde dat diens hart nog klopte. Vesalius werd van moord beschuldigd, kreeg gratie van de koning en ging op bedevaart naar het heilig land. Op de terugtocht leed hij schipbreuk op het Griekse eiland Zacynthos en verdween.  

De faculteit Theologie werd  zeven jaar later (1432)  in Leuven bijgevoegd. Dwarsliggers die Luther’s leer nog zo dwaas niet vonden, zoals de professoren Jansenius en Mercator, werden er uit gewipt.  Mercator werd gevat door de Inquisitie en vluchtte naar Duitsland.  Ook Erasmus werd een leerstoel aangeboden maar ook hij koesterde sympathie voor de Reformatie en weigerde wijselijk.   De Roomse Kerkleer werd het paradepaard van Leuven.  Dat was een doorn in het oog van protestant Willem de Zwijger met als gevolg dat er in de Lage Landen een tweede Universiteit opgericht werd in Leiden, anno 1575, waar de wetenschappen meer aux sérieux genomen werden.   

Veel later, in Parijs, (1794) kwam de prestigieuze “Ecole Polytechnique” tot stand onder impuls van verlichte geesten zoals Monge (uitvinder van de beschrijvende meetkunde) Ampère, Berthollet, Laplace, Gay-Lussac, Lavoisier… In 1805 gaf Napoleon de school het pompeuze devies “Pour la Patrie, les Sciences et la Gloire.” Hun symbool is de “x” de onbekende…

Exit Napoleon (Waterloo 1815) en wij werden hier onderdanen van het Koninkrijk der Nederlanden.  Willem schonk ons twee  Rijksuniversiteiten, Gent en Luik.
Exit Willem (1830) en Leopold I, zelf vroeger nog officier bij de Russen die Napoleon versloegen en vol bewondering was voor de “Ecole Polytechnique”  liet een kopie oprichten in Brussel (1834) om militaire ingenieurs te vormen.
Alles in het Frans natuurlijk.  Naar het programma van die  “Ingénieurs Militaires” werden aan de Universiteiten van  Gent en Luik later (rond 1870) Speciale Scholen geannexeerd  die het  diploma van “Ingénieur Civil”  afleverden. Bij de vernederlandsing van de Gentse Alma Mater (1929) werd dat “Civil” vertaald als “Burgerlijk” waar de Nederlanders nog altijd pret mee hebben want voor hen is burgerlijk (zie Van Dale) “benepen, zonder vrijheid van geest”. Maar burgerlijke ingenieurs  (“burgies” in studententaal) mogen zich troosten. Sinds de Bologna-verklaring, ondertekend door 29 Europese ministers op 19 juni 1999, mogen zij zich Masters in de Ingenieurswetenschappen noemen. Er werd daar, in de oudste universiteitsstad, gekozen voor het Angelsaksische BAMA (Bachelor Master) systeem waardoor nagenoeg iedereen  zich zo’n titel kan toe eigenen. Weg dus doctors, licentiaten…

In het verkiezingsdrukwerk dat onlangs in mijn bus viel  zijn er kandidaten  die zich ”professioneel bachelor marketing” noemen. Ik ken een lieve tante die voor  mijn part rustig de titel van Master in Snit en Naad mag dragen.
Méprise un titre vain, des honneurs superflus. Retire–toi dans toi, parais moins et sois plus.  (Agrippa d’Aubigné).
Gaudeamus Igitur,