Sunday, February 2, 2014

Biografie van een apotheker die uiteindelijk een multinational werd ... Lilly


The Lilly familie was van Zweedse afkomst zoals veel U.S. burgers.


Tot 1721 was Zweden een machtig land dat van Finland tot Denemarken de kusten van de Baltische Zee veroverd had.  Rusland, Polen, Letland, Estland Polen-Litouwen hadden geen vrije toegang tot de Noordzee omdat Zweden de zee-engte van de Sont controleerde.

Dit ontketende de Grote Noordse Oorlog (1700-1721) waarin bovengenoemde landen een Alliantie vormden en Zweden verpletterden.

De “Gouden Eeuw” van Zweden was voorbij en het werd een van de armste volkeren van Europa.  Hongersnood dreef de bevolking tot uitwijken.

Zo ook de Lilly’s; zij emigreerden naar Frans Vlaanderen, de Low Countries of France (cfr. Nelson Price: Indiana Legends ISBN 1-57860-006-5)
Frankrijk  was in “good terms” met de 13 Engelse “Colonies in Rebellion die eerste Staten van Amerika gingen worden.

Frankrijk hielp de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog winnen tegen de gemeenschappelijke Engelse vijand.  De vrede  tussen de U.S.A. en Engeland werd getekend in Gent, op 24december 1814, 200 jaar geleden : de Treaty of Ghent.
In 1789, het jaar dat de Franse Revolutie uitbrak, emigreerden de overgrootouders van Eli Lilly naar een van die Britse “Colonies” :  Maryland, genoemd naar Queen Mary.  In de hoofdstad Baltimore werd Eli Lilly geboren op  8 juli 1836.


De familie Lilly verhuisde eerst naar Kentucky maar streek uiteindelijk neer in Indiana waar Eli in een drukkerij ging werken. Hier kreeg hij interesse in de scheikunde en ging stage lopen bij een apotheek, The Good Samaritan Drug Store, in Lafayette, stadje genoemd naar de Franse edelman die meevocht in de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd tegen de Engelsen. De manager van deze drugstore  (Henry Lawrence) was zijn mentor die hem ook leerde hoe een business te runnen.  Eli ging voor apotheker studeren aan de Depauw University in Greencastle (Indiana) waar hij in 1861 zijn eigen apotheek opende.

Maar 1861 was het jaar dat de Amerikaanse Burgeroorlog uitbrak.
De Civil War (1861-1865)  : een slachtpartij die  meer dan 600.000 doden eiste.
De Noordelijke Industriële Staten vochten tegen de Zuidelijke kolonisten met hun tabak en katoenplantages.  De “Blues” hadden arbeidskrachten nodig, de “Greys” teerden op slavenarbeid..

Veel van de emigranten zoals  Lilly’s hadden  hun overtocht naar de Nieuwe Wereld betaald door een contract met de kapitein te ondertekenen die hen voor vijf jaar als lijfeigene verbond aan  kolonialen. Hun afkeer voor de slavernij was groot.
Eli Lilly rekruteerde manschappen, zocht ‘sponsors’ en vormde een artillerie-bataljon, vervoegde het reguliere leger en bracht het tot kolonel van de Noordelijke strijdkrachten. Op het einde van de oorlog werd hij krijgsgevangen.

Na zijn demobilisatie kocht Kolonel Lilly  een katoenplantage (Mississippi). Het werd een ramp.  Eli ’s vrouw Emily stierf met haar ongeboren kind aan malaria, de plantage ging bankroet door de droogte . Met zijn zoon Josuah keerde hij  verbitterd terug naar Indiana.(1868).

Hij startte een nieuwe drugstore maar was meer geïnteresseerd in fabricage van geneesmiddelen. Tijdens de oorlog en in Kentucky had hij machteloos moeten toezien op zieken en gekwetsten en voelde de nood aan betaalbare en duurzame medicijnen enkel door artsen voor te schrijven. . Acht jaar later (1876)  had hij zijn eigen fabriek met laboratorium.  “Eli Lilly, Chemist” stond op het uithangbord.

Eli Lilly was een van de grondleggers van de F.D.A. (Food  and  Drug Administration).  In 1890 gaf hij het management van zijn bedrijf over aan zijn zoon.  Zelf engageerde hij zich in talrijke humanitaire projecten. Hij stichtte o.a. een kinderhospitaal.

Eli Lily stierf jong, amper 59 jaar oud. (1898).

Eli Lilly and Company groeide uit tot een van de hoofdspelers  in de farmaceutische industrie.

In de ranking van de “Foundations”, organisaties die humanitaire dotaties voorzien, staat de Bill  and Melinda Gates Foundation op de eerste plaats. Lilly Endowment (gesticht in 1938) op de 13de .