Het
Academiejaar is begonnen. De stoet
hooggeleerde professoren, de
“Togati” schreden plechtig door de straten van Leuven naar de Sint
Janskathedraal en gingen ter communie.
In ons land krijgt ge die Ouwel nog gratis. In Duitsland moet je 10 %
van je inkomen hiervoor afgeven. Of we de sacramenten voor niets krijgen is nog
maar de vraag want in België betalen we, via onze belastingen, pastoors, imams,
rabbijnen, dominees…
Leuven is
niet de oudste universiteit in Europa, verre van: de oudste is Bologna
(1088) gevolgd door Oxford
(1167) Salerno (1173) Cambridge (1209) Salamanca (1218)
Sorbonne (1257) Montpellier
(1289) en Coimbra (1290). De
kennisuitwisseling tussen al die instellingen was uitstekend, mede door de
gemeenschapstaal, de Lingua Franca van die tijd: het Latijn.
Leuven is
wel de oudste universiteit in onze Lage Landen, gesticht in 1425 onder Hertog
Jan van Brabant. De eerste
faculteiten waren Rechten en Geneeskunde. Andries van Wesel (Vesalius) werd er gevormd, verhuisde met zijn diploma naar Parijs omdat
zijn vader Valet de Chambre werd aan het Hof en hijzelf lijfarts van François I°. Hij verkaste later naar Spanje bij Keizer Karel en Philips II omdat die
beter betaalden.
Vesalius
gooide zijn boekenwijsheid van Galenus en Hippocrates beetje bij beetje overboord,
begon praktijkoefeningen in de anatomie tot hij een autopsie mocht doen op een
Spaanse edelman en constateerde dat diens hart nog klopte. Vesalius werd van
moord beschuldigd, kreeg gratie van de koning en ging op bedevaart naar het
heilig land. Op de terugtocht leed hij schipbreuk op het Griekse eiland
Zacynthos en verdween.
De
faculteit Theologie werd zeven
jaar later (1432) in Leuven bijgevoegd.
Dwarsliggers die Luther’s leer nog zo dwaas niet vonden, zoals de professoren Jansenius
en Mercator, werden er uit gewipt.
Mercator werd gevat door de Inquisitie en vluchtte naar Duitsland. Ook Erasmus werd een leerstoel
aangeboden maar ook hij koesterde sympathie voor de Reformatie en weigerde
wijselijk. De Roomse Kerkleer werd het paradepaard
van Leuven. Dat was een doorn in
het oog van protestant Willem de Zwijger met als gevolg dat er in de Lage
Landen een tweede Universiteit opgericht werd in Leiden, anno 1575, waar de
wetenschappen meer aux sérieux genomen werden.
Veel
later, in Parijs, (1794) kwam de prestigieuze “Ecole Polytechnique” tot stand
onder impuls van verlichte geesten zoals Monge (uitvinder van de beschrijvende
meetkunde) Ampère, Berthollet, Laplace, Gay-Lussac, Lavoisier… In 1805 gaf
Napoleon de school het pompeuze devies “Pour
la Patrie, les Sciences et la Gloire.” Hun symbool is de “x” de onbekende…
Exit
Napoleon (Waterloo 1815) en wij werden hier onderdanen van het Koninkrijk der
Nederlanden. Willem schonk ons
twee Rijksuniversiteiten, Gent en
Luik.
Exit
Willem (1830) en Leopold I, zelf vroeger nog officier bij de Russen die
Napoleon versloegen en vol bewondering was voor de “Ecole Polytechnique” liet een kopie oprichten in Brussel
(1834) om militaire ingenieurs te vormen.
Alles in het Frans natuurlijk. Naar het programma van die “Ingénieurs Militaires” werden aan de Universiteiten van Gent en Luik later (rond 1870) Speciale Scholen geannexeerd die het diploma van “Ingénieur Civil” afleverden. Bij de vernederlandsing van de Gentse Alma Mater (1929) werd dat “Civil” vertaald als “Burgerlijk” waar de Nederlanders nog altijd pret mee hebben want voor hen is burgerlijk (zie Van Dale) “benepen, zonder vrijheid van geest”. Maar burgerlijke ingenieurs (“burgies” in studententaal) mogen zich troosten. Sinds de Bologna-verklaring, ondertekend door 29 Europese ministers op 19 juni 1999, mogen zij zich Masters in de Ingenieurswetenschappen noemen. Er werd daar, in de oudste universiteitsstad, gekozen voor het Angelsaksische BAMA (Bachelor Master) systeem waardoor nagenoeg iedereen zich zo’n titel kan toe eigenen. Weg dus doctors, licentiaten…
Alles in het Frans natuurlijk. Naar het programma van die “Ingénieurs Militaires” werden aan de Universiteiten van Gent en Luik later (rond 1870) Speciale Scholen geannexeerd die het diploma van “Ingénieur Civil” afleverden. Bij de vernederlandsing van de Gentse Alma Mater (1929) werd dat “Civil” vertaald als “Burgerlijk” waar de Nederlanders nog altijd pret mee hebben want voor hen is burgerlijk (zie Van Dale) “benepen, zonder vrijheid van geest”. Maar burgerlijke ingenieurs (“burgies” in studententaal) mogen zich troosten. Sinds de Bologna-verklaring, ondertekend door 29 Europese ministers op 19 juni 1999, mogen zij zich Masters in de Ingenieurswetenschappen noemen. Er werd daar, in de oudste universiteitsstad, gekozen voor het Angelsaksische BAMA (Bachelor Master) systeem waardoor nagenoeg iedereen zich zo’n titel kan toe eigenen. Weg dus doctors, licentiaten…
In het
verkiezingsdrukwerk dat onlangs in mijn bus viel zijn er kandidaten die zich ”professioneel bachelor
marketing” noemen. Ik ken een lieve tante die voor mijn part rustig de titel van Master in Snit en Naad mag dragen.
Méprise un
titre vain, des honneurs superflus. Retire–toi dans toi, parais moins et sois
plus. (Agrippa d’Aubigné).
Gaudeamus Igitur,
No comments:
Post a Comment